Met wat omweggetjes lukt alles ui
Bij Donald Duck overwint steevast het goede
HOOFDDORP - Donald Duck noemt zich in de ondertitel ‘Een vrolijk weekblad’ en dat moet zo blijven. Daarom wordt alles wat irritatie kan oproepen, zoals vloeken, de evolutietheorie en geweld, vermeden of omzeild, zegt Thom Roep, die bezig is aan zijn laatste jaar als hoofdredacteur.
In Duckstad staat geen kerk. Toch kan hoofdredacteur Thom Roep (61) zich wel een plaatje herinneren van een kerkgebouw in de sneeuw, maar dan meer bedoeld als sfeervolle entourage voor Kerst. Hij geeft toe: geloof speelt in het blad geen rol, althans in de zin van kerkgang op zondag.
Maar daarmee is volgens hem niet alles gezegd. Want bedenker Walt Disney stelde wél als voorwaarde voor de stripverhalen, dat het goede het van het kwade wint. ‘Dat betekent dat je wel boeven en schurken kunt opvoeren, maar dat die altijd de kous op de kop zullen krijgen’, aldus Roep.
De vermaarde woordspelingen zoals Peter R. de Dooi (voor Peter R. de Vries) worden doorgaans positief opgepikt door degenen die het betreft. Hij verzint ze niet zelf: ‘Daar kom ik als hoofdredacteur niet aan toe. De grapjes ontstaan meer in ons redactieteam, vooral tijdens het vertalen. Dan hoor je iemand grinniken na een vondst. Vervolgens bedenkt een ander nog iets mooiers en wordt het op een leuke manier elkaar vliegen afvangen.’
leergeld
Al met al doet de eend Dagobert Duck dus niet aan drank, drugs en seks, en rookt hij niet. En mocht hij nijdig zijn, dan gebruikt hij geen wapens (meer) en houdt hij zich afzijdig van buitensporig geweld. Zelfs vloeken doet hij niet meer. Deze week werd bekend dat Thom Roep dit jaar afscheid neemt als hoofdredacteur. Hij zegt in de veertig jaar dat hij bij het blad werkt, leergeld te hebben betaald. Naar kritiek, ook uit orthodox-gereformeerde hoek, luistert hij niet alleen, hij handelt er ook naar. Hij streeft er immers naar ‘een veilig en neutraal blad’ te maken voor alle gezindten. Wel verraste de kritiek hem soms. Bijvoorbeeld dat ‘o jee’ bleek te verwijzen naar Jezus. Hij maakte er met alle gemak ‘lieve help’ van, en schrapte meteen ook ‘lieve hemel’. En hij weet inmiddels dat ‘allemachtig’ als een belediging kan worden opgevat van de Almachtige.
Hoewel tabak ook op de lijst van verboden producten staat, zien we Boris Boef nog wel met een stompje sigaar in z’n mond. ‘Maar er komt zelden of nooit rook uit’, vult Roep direct aan. Hij vertelt dat de geestelijke vader van Donald Duck, Walt Disney, een kettingroker was en dat hij in 1966 op 65-jarige leeftijd aan longkanker overleed. ‘Hij zag het als een zwakte en wilde nooit met een sigaret of een glas sterke drank op de foto. Dat vond hij geen goed voorbeeld voor kinderen.’
Donald Duck bezoekt ook nooit een café of bar. En de stripmakers mijden buitensporig geweld. Daarin gaan ze ver, zodat Donald Duck ook liever geen blauw oog meer wordt geslagen.
De oude nummers van het 61-jarige blad, vooral die uit de jaren vijftig, hebben dat allemaal nog wel: schoppen en slaan, iemand afranselen met een stok of mattenklopper – of Katrien met de deegrol, waarmee ze haar vriend een lesje leert. Die tref je de laatste dertig jaar minder vaak aan in de strips, weet Roep zeker.
Tegelijk moet er natuurlijk wel avontuur in blijven zitten, vindt hij. Voor het dubbelloopsgeweer waarmee Donald Duck eertijds zijn buurman te lijf ging, zijn alternatieven gevonden: ‘Wanneer hij nu zijn buurman wil pesten, zet hij de tuinslang erop, of hij draait de volumeknop van de geluidsboxen omhoog.’
evolutietheorie
Het blad streeft ernaar, prettig verpakt interessante weetjes over te brengen. Themanummers moeten dit ondersteunen. Zoals deze week het kroningsnummer, waarbij in het verhaal over de ‘abDuckatie’ de parodie niet wordt geschuwd. Dat dragen de lezers wel, weet Roep uit ervaring.
Dat was anders in 1978, na een grote reportage over dinosaurussen. ‘Toen kwamen er reacties van mensen die zeiden dat de aarde geen miljoenen jaren bestaat. Dus laten we nu in het midden wanneer deze dieren zijn uitgestorven.’ Voorkomen is beter dan genezen, is zijn parool.
Toen echter in de geschiedkundige strip Van nul tot nu Darwin werd opgevoerd als degene die de evolutietheorie had ‘ontdekt’, kwamen er toch weer reacties. Dus werd er ‘Darwin bewéérde’ van gemaakt.
gebroken gezinnen
Donald Duck gaat dus op zijn manier mee met de tijd. Maar om nu ook meer gebroken gezinnen op te voeren, naast de traditionele gezinnen van Meneer Beer en van het indiaantje Hiawatha, dat vindt Roep te ver gaan.
Kritiek op de wel wat vreemde – en mogelijk verdachte – gezinsvorm van een vrijgezelle oom die z’n drie neefjes verzorgt, heeft Roep overigens nog nimmer bereikt. Tegelijk: ‘Wanneer je Donald laat trouwen en hem kinderen laat krijgen, wordt het minder geloofwaardig, hem de hele wereld over te sturen.’
--------------------------------------------------------------------------------
Meer Nederlands
Stripblad Donald Duck is van oorsprong een Amerikaanse vinding, maar sinds 1975 komt er niets meer uit Amerika en is 45 procent van de inhoud Hollands. De rest komt uit Denemarken en Italië en wordt bewerkt. In de VS bestaat het blad al twintig jaar niet meer. In Nederland bedraagt de oplage 282.000 exemplaren