De Sneeuwkoningin van de Tuin der Lusten

[Caspar]

De Tuin der Lusten kende ik al wat langer, maar de LP "Pastorale" van Liesbeth List heb ik pas aangeschaft, en het viel me op dat je de eerste regels van Sneeuwkoningin kan vervangen voor de eerste regels van Tuin der Lusten:
De tij den veran deren snel ler dan ooit
De wind streelt mijn haren van na vel satijn

Bij de 2e regel gaat het nog net, maar dan gaat het stukje bij Sneeuwkoningin net ietsje langer door.

Nu ja, probeer het zelf maar als je het liedje hebt.
Wat me overigens ook opviel was dat het 2e liedje van dat album, Een Grijze Lente, leek op stukjes uit Welterusten Mijnheer de President. Dat komt waarschijnlijk ook omdat arrangementen van beide liedjes (Sneeuwkoningin, Tuin der Lusten, Grijze Lente en Welterusten President) allemaal van Bert Paige zijn, als ik mij niet vergis. Toch leuk om te weten.

[Caspar]

Ook bij het liedje Pastorale (de overgang van Ramses Shaffy naar Liesbeth List) en Voor de OVerlevenden (in het begin) meen ik een overeenkomst te zien.

[Daniel]

Gaat dit topic alleen over 'De sneeuwkoningin' en 'De Tuin der Lusten'? Of kan ik het zien als een behandeling van Nijgh's techniek in het algemeen. Mijn voorkeur is het laatste.

De tij den veran deren snel ler dan ooit
De wind streelt mijn haren van na vel satijn

Nevelsatijn.
Zou het om teksten kunnen gaan die goed in een 3/4-achtige maatsoort passen?
'De Tuin der Lusten' is door Boudewijn op een 6/8 gezet. Dus wat jij misschien ontdekt hebt, is dat 'De sneeuwkoningin' misschien ook zo kan.

Interessant dat je de teksten zo onderzoekt. Nijgh verdient wat dat betreft een studie. Zijn techniek is verbluffend.

Ik heb ook wat teksten bestudeerd. Zo denk ik, dat 'Verdronken Vlinder' heel goed kan in een 3/4. En ook het door Liesbeth List gezongen 'IJssalon'. (Of misschien een 6/4 of 6/8; in elk geval een maatsoort op basis van een drietal.) In 'Verdronken Vlinder' hoor ik in zo'n maatsoort, het water deinen.

Lennaert Nijgh schreef, naar eigen zeggen, zijn teksten op een melodie in zijn gedachten. Hierbij hoorde hij ook arrangementen zoals een orkest. Wat misschien kan betekenen, dat hij tevens op akkoorden schreef. Melodie en akkoorden. Het grote mysterie is, hoe hij zo muzikaal kon zijn in zijn gedachten, zonder zelf een noot te spelen of te zingen. Ik zou zowat aan een "Rain Man" gaan denken.

Mijn indruk is, dat een aantal Nijghteksten verrassend goed op een 3/4-achtige maatsoort passen.

[Daniel]

De informatie in mijn voorgaande bericht, over hoe Nijgh volgens eigen zeggen schreef, namelijk op gedachtenmuziek, is gebaseerd op wat hij mij vertelde in juni 2000.
Kritiek van hem aan mijn poging tot tekstschrijven was: "Als je zou dansen, zou je bij je partner op de voeten gaan staan." Waar ik uit afleid, dat het tekstritme vloeiend moet zijn en niet mag botsen met het muziekritme. Dat ik reeds lang bezig was met oefenen, deed hem niets. "Hier moet jij harder aan werken. Het ei is vierkant en het gat is rond. Dat gaat van auw."
(Citaten zijn uit geheugen.)

Mijn tekstpoging ging overigens over een zee van waanzin, als metafoor voor iemand die dolende is, in de war en die niet meer de haven kon bereiken. In februari 2001 vertelde Nijgh, dat hij een tekst had liggen met een overeenkomst. Wat die overeenkomst was, werd mij niet duidelijk. Ik denk, achteraf, dat het kan gaan om 'Eiland in de Verte' en 'De winter'. Mijn gok is, dat 'Eiland' een vroege versie is van 'De winter'. Zoals 'Waar lopen de straten' een vroege versie is van 'Nergens heen'.

Gevraagd naar de betekenis van 'De Engel is gekomen' zei Nijgh, in november 2001: "Er staat wat er staat." Dit vond ik een tegenvallend antwoord. Dat kon hij aan mij zien, maar hij was onvermurwbaar. Achteraf bedacht ik me, dat een engel niet iets eenduidigs is en dat er dus niet zomaar staat wat er staat. Al betwijfel ik, of verdere discussie zin had gehad.
Over de "vlinder die verdronken is in mei" vertelde Nijgh in juni 2000, dat het echt om de maand mei gaat. Mijn vraag of het ook om een vlinder verdronken in jezelf ("in mij") kan gaan, werd door hem vastberaden tegengesproken. En zelfs al zou het mooi passen, het ging volgens hem alleen om de maand mei. Waarna hij een anekdote vertelde over new-age-aanhangers die van alles in 'Pastorale' zien. Over televisie heeft hij hierover eens gezegd: "Ik wist niet, dat ik het in me had."

Nijgh was in zijn laatste jaren, nog steeds verrassend scherp. Hij kon goed vertellen en was geregeld humoristisch. (Tobia-achtige humor.)
Helaas was hij wat moeilijk te verstaan en zijn lichamelijke gezondheid slechter dan ik dacht. Maar laat ik nu niet wéér treuren over zijn dood, want dat heb ik de afgelopen 10 jaar al volop gedaan.

Wat betreft meervoudige betekenissen, denk ik dat dit toch een kracht is van Nijgh. De teksten zijn dusdanig geschreven, dat elk mens er een eigen invulling aan kan geven. Ik denk dat dit komt omdat Nijgh werkte met wit. Hij noemde zichzelf tekstdichter. Dat "dichten" betekent deels, het weglaten van overbodige woorden. Zodoende zijn diverse interpolaties mogelijk met de woorden die er wel staan.