Lennaert in de krant

Artikels van kranten, tijdschriften en internet.

Berichtdoor Daniel » vr sep 07, 2007 2:02 pm

Dit artikel staat vandaag in de Volkskrant:

‘Oudste levende wezen’ zal voortleven in brons
Pieter van den Akker
Gepubliceerd 2:46 7 september 2007
http://www.volkskrant.nl:80/binnenland/article458837.ece/Oudste_levende_wezen_zal_voortleven_in_brons

Het gaat over de holle boom van Kraantje Lek, te Overveen. Lennaert heeft ooit een lied over deze boom geschreven. ('De holle boom van Kraantje Lek ')
Daniel
Member
 
Berichten: 50
Geregistreerd: za jul 01, 2006 3:17 pm

Berichtdoor Daniel » zo nov 11, 2007 4:16 pm

In het weekend van 27 oktober 2007 heeft in de Volkskrant een artikel gestaan over Nederpop vertalingen (met name van het werk van Bob Dylan). Vic van der Reijt constateerde dat Lennaert Nijgh daar zeer goed in was (toch weer een citaat).

Wie heeft dit artikel ter beschikking?

(bron: Marjolijn, 29-10-2007)
Daniel
Member
 
Berichten: 50
Geregistreerd: za jul 01, 2006 3:17 pm

Berichtdoor Waterdrager » ma nov 12, 2007 11:37 am

Daniel schreef:In het weekend van 27 oktober 2007 heeft in de Volkskrant een artikel gestaan over Nederpop vertalingen (met name van het werk van Bob Dylan). Vic van der Reijt constateerde dat Lennaert Nijgh daar zeer goed in was (toch weer een citaat).

Het artikel geplukt van de Volkskrant site:
Kloppen aan de hemelpoort
27 oktober 2007 (pagina 22)


Eindelijk kan iedereen begrijpen waar Bob Dylan over zingt. Pop, klassieke
muziek en musicals worden vertaald tot in het Tilburgs toe. Wat drijft de
hertalers? 'Gistere, al m'nne zurreg waar zo weit-e-weeg.' Door Jean-Pierre
Geelen


(foto)

Bob Dylan in 2006., Scène uit de Nederlandstalige voorstelling van 'Hair'.



Jan Rot: 'Het gaat mij er meer om dat de tekstqua klank en ritme exactop de
muziek past'


Grijsgrauw, groen en geel We skipped the light fandango - Ik haat die
laatste tango

turned cartwheels 'cross the floor - Als radslag in de nacht

I was feeling kinda seasick - Mijn gewaggel maakt me zeeziek

but the crowd called out for more - Ze wil waarachtig meer

The room was humming harder - Laat alle ballen brallen

as the ceiling flew away - En wat gaat dat schip tekeer

When we called out for another drink - Dus ik vroeg nog om een groter glas

the waiter brought a tray - De ober bracht een blad

And so it was that later - Het werd niet heel veel beter

as the miller told his tale - meer een ranzig ritueel

that her face, at first just ghostly, - Haar gezicht als van Sneeuwwitje

turned a whiter shade of pale - Werd van grijsgrauw, groen en geel.

Oorspronkelijke tekst: A whiter shade of pale, door Procol Harum. Hertaling:
Jan Rot. De versie is te beluisteren op Rots cd Nachtlied.


'Misschien ben ik te muzikaal, maar ik lette nooit op de teksten van die
Engelstalige nummers. Geen idee waar Bob Dylan en Neil Young eigenlijk over
zongen. Zie ik een Engelstalige film op tv zonder ondertiteling, dan ontgaat
mij toch altijd veel. Ik denk dat dat voor veel mensen geldt. Wat wist je
nou over een musical als Hair? Ja, je kent de regel Let the Sunshine, en dan
iets met lalalala, en dat is het wel.'
En dus zette zanger Jan Rot (49) zich enthousiast aan het vertalen van
oeroud repertoire, waaronder de musical Hair, die deze weken in de vertaling
van Jan Rot en Ronald Giphart te zien is. Rot: 'Pas toen ik ging vertalen,
zag ik dat het intelligente teksten zijn die bijvoorbeeld over het milieu
gaan. Nooit geweten, en nog altijd actueel.'

In de handen van Rot werd Let the Sunshine overigens 'Laat de liefde toe',
waarmee meteen maar is geïllustreerd hoe vrij hij soms te werk gaat.
'Letterlijke vertalingen zijn nooit mijn doel. Het gaat mij er meer om dat
de tekst qua klank en ritme exact op de muziek past, en dat het grondidee
overeind blijft.'

Rot baarde eerder opzien met Nederlandse 'hertalingen' van werken van
Schubert en de Mattheus Passie van Bach. Waar het openingskoor in de
oorspronkelijke Mattheus inzet met: Kommt, ihr Töchter, helft mir Klagen,
hoort de goede verstaander in Rots versie: 'Hoor van verre jammerklagen/
Jezus! - Wie? - Je medemens!/ Jezus! - Waar? - Ze slaan hem lens!'

Er gaat een ware vertaalgolf door Nederland. Behalve Hair vertaalde Rot ook
Ein Deutsches Requiem, dat op 15 en 16 december als Een Hollands requiem
wordt opgevoerd in Rotterdam en Amsterdam. Hij hanteerde de oorspronkelijke
tekst nog maar nauwelijks, zegt hij, maar zijn Nederlandse tekst past
wonderwel op de muziek van Johannes Brahms. 'Je kunt in een tweede huwelijk
ook heel goed gelukkig zijn, alleen op een andere manier.'

En op 8 november wordt in het Amsterdamse Paradiso het tweede deel (Voor
altijd jong) van de Dylanvertalingen van Robbert-Jan Henkes en Erik
Bindervoet ten doop gehouden. 'Dylan goes Dutch' heet de avond met onder
anderen Charlie Dee (Tamboerijnman), Bob Fosko (Kloppen op de hemelpoort) en
Henk Hofstede (Als een kei die zwerft).

Het is even wennen misschien, om op Dylans klassieker Hurricane te horen:
'Knallende schoten in in het nachtcafé/ Komt Miss Patty Valentine uit de
bovenzaal/ Ziet de barman liggen in een plas vol bloed/ Schreeuwt 'Mijn God,
ze ze zijn dood allemaal!'/ Zo begon het voor de Hurricane/ Zo genaaid door
de wet is er geen een/ Voor iets wat hij nooit had kunnen doen/ In de
gevangenis gegooid, maar ooit was hij misschien/ Wel wereldkampioen!'

Brabant maakt zich deze weken op voor de wedergeboorte van Lennon en
McCartney: in Tilburg voeren Brabantse artiesten de regionale versies uit
van De Bietels, met nummers als Blackbird ('Melling, die in het duister
fluit.') en Yesterday: 'Gistere/ Al m'nne zurreg waar zo weit-e-weeg/ tot ik
't trug veur m'n kieze kreeg/ 'k ging gère trug naor gistere'.

Wat is hier aan de hand? Een naarstig vastklampen aan 'de Nederlandse
identiteit'? Zou kunnen, denken hertalers Rot en Bindervoet, maar de laatste
waakt ervoor 'in een Rita Verdonk-sfeer' te belanden - 'Dan wordt het al
gauw een boerenklompentaaltje.'

Hoeft ook niet: volgens muziekkenner en uitgever Vic van de Reijt is de ver-
en hertaalcultus geen plotselinge uiting van nationalisme maar 'zo oud als
de wereld'. 'Bredero maakte al teksten waarbij vermeld stond: Op de wijze
van, en dan volgde een bekend muziekstuk. Het is een oude volkstraditie om
op bruiloften en in cafés nieuwe teksten te zetten op bestaande nummers als
Ketelbinkie of Het is uit het leven gegrepen.

Maar ook Van de Reijt ontkent niet dat de vertaalcultuur zich in een nieuwe
golf bevindt, die historisch te verklaren valt. Volgens hem , en hij kan het
als verzamelaar van covers weten, werd in de Nederlandse popmuziek tot in de
jaren zestig elke Engelse of Amerikaanse tophit in het Nederlands vertaald
voor zangers in de categorie Rob de Nijs en Willeke Alberti. 'Daarna kwam de
golf van bands die in het Engels gingen zingen, zoals The Outsiders of Q 65.
Eind jaren zeventig kwam daar de Nederpop overheen, en in de jaren negentig
de opleving van de smartlap.

Van de Reijt: 'De echte goede vertalingen raakten op de achtergrond, al
waren mensen als Lennart Nijgh altijd al heel goed.' Met Rot en Bindervoet
en Henkes, die eerst de Beatles onder handen namen en nu dus Dylan, is er
een nieuw soort - serieuze - vertalers.

Maar vertalen is niet alleen een ambachtelijke kwestie. Het verkrijgen van
de rechten van het beoogde repertoire kan minstens zo lastig zijn. Dat
uitgever Van de Reijt 'voor een paar duizend dollar' over de exclusieve
vertaalrechten van het bijna integrale werk van Dylan kon beschikken, is te
danken aan de Amerikaanse uitgever Simon & Schuster. Die nam de taak op zich
om alle muziek- en tekstrechten van Dylans verschillende
platenmaatschappijen op te kopen.

Van de Reijt: 'Het integrale werk van de Rolling Stones, dat is niet te
doen. Vooral in hun vroege werk wemelt het van de covers, die elk weer eigen
rechten hebben. Daarnaast is de catalogus van Jagger en Richard lang
versnipperd geweest over meerdere muziekuitgevers.'

De artiest wordt er niet alleen maar slechter op: dat Freek de Jonge enkele
jaren geleden een hit scoorde met Leven na de dood, leverde Bob Dylan
rechtstreeks royalties op.

Vertalen en hertalen gebeurt elders ook, maar niet zo massaal als in
Nederland, zegt Van de Reijt. Al kent Frankrijk ook een rijke covercultuur.
Die werd in de jaren zestig door de Franse overheid aangewakkerd: alle
radiostations waren gehouden aan de verplichting om minstens 75 procent van
de uitgezonden liedjes Franstalig te houden. Nancy Sinatra's This boots are
made for walking werd aldus 'Ces bottes sont faits pour marcher' (van de
zangeres Eileen). Op de cd-box Les meilleurs 69 heeft Van de Reijt er
ettelijke verzameld.

Ook Nederland kent oude voorbeelden. Het oudste nummer uit zijn De
Nederlandstalige cover top 100 van Vic van de Reijt (in 2001 op cd
verschenen) stamt al uit 1947, de beginjaren van het vinyltijdperk, toen de
Kilima's de toenmalige countryhit There 's a bridle hangin on the wall
omzetten in 'Er hangt een paardenhoofdstel aan de muur'. Trouwens, ooit
geweten dat Gerard Cox' klassieker ''t Is weer voorbij die mooie zomer'
oorspronkelijk City of New Orleans heette?

Waarom storten vertalers zich ineens met zoveel enthousiasme op repertoire
dat zich decennia lang prima staande wist te houden in het Engels?

'Om die liedjes toegankelijk te maken', zegt Dylan-vertaler Erik Bindervoet.
'Dylan wordt nogal eens duister gevonden. Maar zijn teksten zijn geen onzin:
ze gáán echt ergens over. Als het je lukt dat in het Nederlands over te
brengen, dan ontstaat een heel nieuw repertoire.'

In dat laatste schuilt ook een drijfveer: 'Het is ontzettend leuk te laten
zien hoe wendbaar het Nederlands kan zijn. Dat inzicht ontbrak, omdat
Nederland niet zo'n folktraditie kent als Amerika.'

Kan zijn, maar waarom dan zo lang gewacht met vertalingen van Dylan en
musicals als Hair en straks Evita? Is Blowing in the wind met het huidige
niveau van onderwijs niet meer te bevatten zonder de toevoeging 'Vluchtig in
de wind'? Van de Reijt: 'Zelfs met de slechtste vertaling gaat minder
verloren dan met het origineel. Ik bedoel: de hardcore Dylan-fans vinden het
vertalen maar niks, maar of ze echt elke strofe in het Engels tot in de
finesses doorgronden?'

Erik Bindervoet: 'Lange tijd was het vertalen van Dylan heiligschennis. Dat
geluid is wel zo'n beetje verstomd. Je mag dat repertoire nu bevatbaar maken
voor iedereen.'

Jan Rot: 'In mijn begintijd was zingen in het Nederlands not done. De
Nederlandse popmuziek begon met een achterstand: iedereen deed anders dan de
Beatles nadoen, in het Engels dus. Dat is pas sinds Doe Maar in de jaren
tachtig veranderd, waardoor het minder logisch werd om in het Engels te
zingen. Sterker: ik vind Nederlandse groepen of artiesten die dat nu nog
doen volstrekt ongeloofwaardig en oninteressant. Een romancier schrijft zijn
boeken toch ook niet in het Engels?'

Wie nog twijfelt aan het Nederlands als taal die in subtiliteit en
muzikaliteit kan wedijveren met het Engels, stuit op een gepikeerde Van de
Reijt: 'Het Nederlands is juist een lenige taal, uitstekend geschikt om in
te zingen. Het jammere is alleen dat vertalingen vaak iets lulligs hadden,
het moet altijd een beetje camp lijken, of parodie. Ook dat is de
Nederlandse aard: wij doen graag na en maken een beetje belachelijk, zie het
succes van tv-programma's als Koefnoen en Kopspijkers.' De huidige
hertaaltrend doet daar niet aan mee, tot grote opluchting van Van de Reijt.

De hertalers kunnen zich beroepen op warme belangstelling. Jan Rot: 'Ik vond
Duitse Schubertliederen niet om door te komen. In mijn eigen vertalingen kan
ik ze uren horen. En ik ben niet de enige: van mijn Schubertvertalingen zijn
40 duizend cd's verkocht. Van de Mattheus Passie zo'n 25 duizend. Mensen
schieten mij aan en zeggen dat hun kinderen op de achterbank Schubert
meezingen.'

Ook Erik Bindervoet meent te weten dat zijn werk in goede aarde valt: van
het eerste boek met zijn Dylanvertalingen zijn ruim 3.500 exemplaren
verkocht. 'Ik hoor weleens dat onze vertalingen geregeld worden opgevoerd in
buurthuizen en andere kleine zaaltjes.'

Toch verfoeien sommige critici de huidige hertaalcultuur. Het zou leiden tot
luie lezers en luisteraars, te beroerd om een woord op te zoeken in een
woordenboek. 'Maak eens wat nieuws!', verzuchtte theaterdirecteur Frank
Verhallen vorige week nog in de Volkskrant, naar aanleiding van Rots
Hair-vertaling.

Jan Rot, zelf jarenlang vertolker van zijn eigen popliedjes, wil daar niets
meer van weten: 'Als vertaler kan ik met de beste componisten werken. Zelf
heb ik niets meer toe te voegen aan het poprepertoire. Het beste is nu wel
gemaakt, denk ik, maar misschien heb ik wel te veel bagage om nog wezenlijk
nieuwe liedjes te maken.'

En nog een praktisch voordeel: 'Met vertalen hoef ik niet meer op inspiratie
te wachten. Je gaat zitten en kunt gewoon aan het werk, zonder dat ik voor
een lied over verdriet zelf verdrietig hoef te zijn, ook al stop ik in die
vertalingen wel persoonlijke noten.'


Copyright: de Volkskrant

bron: Marjolijn, 11-11-2007
Waterdrager
Member
 
Berichten: 66
Geregistreerd: zo jul 02, 2006 5:07 am


Keer terug naar Pers

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 1 gast

cron